ساختار لوویس

ساختار لوویس نوعی فرمول ساختاری است که ترتیب وصل شدن اتم ها، جفت الکترون های پیوندی و الکترون های ناپیوندی را نشان می دهد.در این ساختار جفت الکترون های ناپیوندی به وسیله نقطه هایی به صورت (:) و جفت الکترون های پیوندی نیز به وسیله (..) یا به صورت خط تیره (-) نمایش داده می شود.

در ترکیب هایی که در آن همه اتم ها (البته به جز H) به آرایش هشت تایی رسیده اند و هر اتم H دو الکترونی می باشد می توان با استفاده از قواعد زیر ساختار لوویس ترکیبهای مولکولی ساده را به دست آورد:

1- با توجه به فرمول مولکولی ترکیب ارائه شده مجموع الکترونهای مربوط به تراز ظرفیت اتم ها را حساب می کنیم.

نکته: اگر ترکیب دارای بار باشد به ازای هر بار منفی یک الکترون اضافه و به ازای هر بار مثبت یک الکترون کم می کنیم.

2- نماد اتمها را به ترتیب صحیح در جای خود چیده و با قرار دادن جفت الکترونهای پیوندی و ناپیوندی همه اتمها به جز H را به آرایش هشت تایی می رسانیم.

3- تعداد الکترونهای چیده شده را با مجموع تعداد الکترونهای تراز ظرفیت اتمها مقایسه می کنیم تا درستی ساختار تأیید شود.

4- هر جفت الکترون پیوندی را با خط تیره (-) جایگزین می کنیم.

5- اطمینان حاصل می کنیم که تمام اتمها به جز H از قاعده هشت تایی تبعیت می کنند.

باید دقت داشته باشید که:

1- در ترکیب های چند اتمی ساده اتم مرکزی معمولاً عنصری است که یک اتم از آن در ترکیب مورد نظر وجود دارد و اگر در مورد دو عنصر این شرط برقرار باشد معمولاً اتم دارای الکترونگاتیوی کمتر اتم مرکزی در نظر گرفته می شود.

2- اتم های F, H تنها با یک اتم پیوند برقرار می کنند و فقط در بخش انتهایی یا بیرونی ترکیب قرار می گیرند.

3- سایر هالوژنها (I, Br, Cl) نیز در صورتی که اتم مرکزی نباشند با برقراری تنها یک پیوند در بخش انتهایی یا بیرونی ترکیب قرار می گیرند. البته این اتمها ممکن است نقش اتم مرکزی را داشته باشند. در این صورت بدیهی است که بیش از یک پیوند خواهند داشت.

4- در مورد ترکیبهایی که دارای بار می باشند کل ساختار رسم شده درون کروشه قرار می گیرد و بار ترکیب در گوشه بالا و سمت راست کروشه قرار داده می شود.

پیوند داتیو یا کووالانسی کوئوردینانسی

پیوند داتیو نوع خاصی از پیوند کووالانسی است که در آن یک اتم دارای اوربیتال خالی و یک اتم دارای جفت الکترون غیر پیوندی است.

برای تشکیل پیوند داتیو و اوربیتال دو الکترونی اتمی با اوربیتال خالی اتم دیگر هم پوشانی می کند.

مثل یون آمونیم و یون هیدرونیوم:

پس از تشکیل پیوند داتیو هیچ وجه تمایزی میان آن و سایر پیوندهای نظیر آن نمیتوان یافت. بنابراین نمی توان پیوندی را که به صورت داتیو به وجود آمده است از بقیه متمایز کرد.

قلمرو الکترونی

قلمرو الکترونی ناحیه ای اطراف اتم مرکزی است که الکترونها صرف نظر از تعدادشان می توانند در آن قرار گیرند. در این تعریف پیوندهای یگانه، دو گانه و سه گانه و نیز هر زوج غیر پیوندی یک قلمرو محسوب می شوند.

نکته: در رسم ساختار لوویس باید دقت کرد که هنگامی که گونه مورد بررسی دارای بار منفی است الکترون اضافی مربوط به اتمی است که الکترونگاتیوی بیشتری دارد در هنگامی که گونه مورد بررسی دارای بار مثبت است الکترون از اتمی جدا می شود که الکترونگاتیوی کمتری دارد