طبق آمار ارائه شده حدود 5-6 درصد افراد 3 تا 69 ساله در شهر تهران مبتلا به دیابت هستند. مطالعات نشان داده است که نصف افراد دیابتی بررسی شده در ایران قبل از انجام مطالعات از بیماری خود آگاهی نداشتند.
میزان شیوع بیماری دیابت در نواحی مختلف ایران متفاوت است. به عنوان مثال، طبق بررسی های انجام شده بیشترین میزان شیوع بیماری دیابت در شهر یزد وجود داشته است. (3/16 درصد)
طبق مطالعات اخیر 14 – 23% ایرانیان بالغ بالای 30 سال دیابتی هستند یا دچار عدم تحمل گلوکز (IGT) می باشند. تقریباً 25% موارد IGT در آینده دچار دیابت می شوند.
60 – 70 در صد افراد دیابتی دچار آسیب عصبی می شوند که ممکن است منجر به قطع نخاع در آنها گردد. در حدود 15 % این افراد زخم پای ناشی از دیابت مشاهده شده است.
طبق بررسی های به عمل آمده ایران جزو کشورهایی است که به میزان زیاد در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار دارد و بروز دیابت در ایران رو به افزایش است.
10 كشوری كه دارای بیشترین تعداد مبتلایان به دیابت هستند به ترتیب عبارت از : هند، چین،‌ایالات متحده امریكا، اندونزی، روسیه، ژاپن، امارات متحده عربی، پاكستان، برزیل و ایتالیا
دکترمحمدمهدی گویا، رییس مرکز مدیریت بیماری های وزارت بهداشت در رابطه با مسئله دیابت در ایران گفت: دیابت در ایران در حال رشد است و نوع دو آن از رشد بیشتری برخوردار بوده که از مهمترین علل این افزایش تغییر الگوهای زندگی و محیطی است. وی بر ضرورت اجرای برنامه کشوری در پیشگیری و کنترل دیابت در نظام سلامت تاکید کرد. گویا اظهار داشت: در حال حاضر تشخیص و غربالگری دیابت در روستاها به صورت فعال و در شهرها به صورت غیر فعال انجام می شود. وی تصریح کرد : شیوع دیابت در مناطق روستایی کشور در حال افزایش است ولی در شهرها بیشتر از روستاها است. گویا اظهار داشت : دیابت بارداری نیز که مربوط به دوره حاملگی است تعداد زیادی از زنان کشورمان را درگیرکرده و آنان پس از گذشت شش هفته از اتمام بارداری٬ دچار دیابت آشکار می شوند. وی گفت : با توجه به شیوع روز افزون چاقی و دیابت در کشور ضرورت دارد برنامه های مداخله ای برای افزایش آگاهی عمومی درباره دیابت و عوارض آن طراحی و اجرا شود. گویا به ضرورت بهبود استانداردهای مراقبت های پزشکی و توانمندسازی سامانه بهداشتی کشور برای کاهش بار بیماری دیابت تاکید کرد.

عدم کنترل دیابت (قند خون بالا و یا پایین ) در طولانی مدت، می تواند اثرات جبران ناپذیری را بر روی اعضای مختلف بدن داشته باشد. این عوارض به دو دسته بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم می شود که شرح هر کدام به قرار زیر است:
» عوارض بلند مدت
» نابینایی: تحت کنترل نبودن قند خون، اثر تخریب کننده ای روی عروق شبکیه چشم داشته و می تواند موجب بروز تاری دید و نابینایی شود.
» آسیب کلیوی: کلیه ها نیز در صورت بالا بودن قند خون، آسیب دیده و دیالیز را به دنبال خواهد داشت.
» پای دیابتی: عدم کنترل قند خون و عدم مراقبت صحیح از پاها، موجب ایجاد زخم هایی در پا می شود. این زخم ها می تواند به از کار افتادگی و قطع پاها منجر شود. علاوه بر کنترل قند، هر روز پاهای خود را معاینه نمایید و کفش مناسب بپوشید.
» بیماری های قلبی و عروقی: دیابت کنترل نشده، احتمال حمله قلبی، سکته مغزی و فشار خون را افزایش می دهد.
» عوارض عصبی: اعصاب حسی و حرکتی اندامها مخصوصاً پاها در اثر قند خون بالا دچار آسیب می شوند که معمولاً به صورت بی حسی و گزگز کف پا خود را نشان می دهد. از دیگر عوارض عصبی، می توان به ناتوانی جنسی در آقایان اشاره کرد.
» عفونت لثه و دندان: افراد دیابتی بیشتر در معرض خطر عفونت لثه ها و پوسیدگی و لق شدن دندان ها هستند. لذا توصیه می شود بهداشت دهان و دندان را دقیقاً رعایت کنید.
» عوارض کوتاه مدت
» کُمای دیابتی: اگر قند خون بیش از حد بالا باشد، فرد در معرض خطر اسیدی شدن خون (کتو اسیدوز دیابتی) و حتی رفتن به کُمای دیابتی خواهد بود.
چرا برخی اوقات قند خون بیش از اندازه بالا می رود؟
مصرف کردن بیش از حد روغنهای نباتی مایع و جامد و استفاده نکردن از روغنهای طبیعی مانند روغن و کره گاوی، روغن زیتون و ...، پرخوری، کاهش فعالیت فیزیکی، استرس و فشارهای عصبی، عفونت، جراحت یا بیماریهای دیگر از عوامل بالا رفتن قند خون هستند.
» هیپوگلیسمی (قند خون پایین): اگر همواره از مقدار قند خونتان آگاه نباشید و قندتان بیش از حد پایین آید، ممکن است منجر به ضعف یا بیهوشی شود.
» دلایل هیپوگلیسمی: مصرف داروی شیمیایی بیش از حد عادی، فعالیت فیزیکی بیش از حد عادی، حذف یک وعده یا میان وعده غذایی.
به طور کلی پیشگیری از دیابت را مانند هر بیماری دیگر می توان در سه سطح اولیه، ثانویه و ثالثیه انجام داد:
پیشگیری اولیه شامل اقدامات لازم جهت جلوگیری از بروز دیابت در افراد در معرض خطر می باشد. تحقیقات پزشکی نقش مثبت فعالیت منظم ورزشی و کم کردن وزن را در کاهش ابتلای به دیابت نوع 2 در افراد در معرض خطر به اثبات رسانده اند.
منظور از پیشگیری ثانویه کنترل دقیق قند خون بعد از بروز دیابت جهت جلوگیری از پیدایش عوارض آن است. 2 آزمون بزرگ DCCT (آزمون کنترل دیابت و عوارض آن) و UKPDS (مطالعه آینده نگر دیابت در انگلستان) شکی باقی نگذاشتند که کنترل دقیق قند خون از طریق رعایت اصول صحیح درمان به نحو چشمگیری در کاهش عوارض بلند مدت دیابت مؤثر است.
از آنجاییکه جلوگیری از پیشرفت عوارض دیابت بعد از به وجود آمدن آن ها و یا در واقع پیشگیری ثالثیه، هزینه های زیادی را به بیمار و جامعه تحمیل می کند، تمام سعی و تلاش شما باید بر روی پیشگیری اولیه و ثانویه متمرکز شود